ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენცია

        ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის         კონვენცია ევროპის საბჭოს ფარგლებში იქნა შემუშავებული 1948 წლის ადამიანის საყოველთაო დეკლარაციის უმთავრესი პრინციპების გათვალისწინებით. მისი ხელმოსაწერად გახსნა მოხდა 1950 წლის 4 ნოემბერს რომში, ძალაში კი შევიდა 1953 წლის ნოემბერში.

კონვენცია შედგება სამი ნაწილისაგან: პირველი ნაწილი მოიცავს ძირითად უფლებებსა და თავისუფლებებს, მეორე ნაწილი არეგულირებს სასამართლოს შემადგენლობისა და პროცედურების განხორციელების წესებს და მესამე ნაწილი მოიცავს სხვადასხვა დასკვნით დებულებებს. კონვენციამ საფუძველი ჩაუყარა ხელშემკვრელ მხარეთა მიერ ნაკისრ ვალდებულებათა შესრულების სისტემას, რომელიც თავდაპირველი სახით ხორციელდებოდა ადამიანის უფლებათა ევროპული კომისიის, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს და ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის მიერ. კონვენციით დაარსებული უწყებებისადმი წარდგენილ განაცხადთა მზარდმა რაოდენობამ შედეგად მოიტანა მე-11 ოქმის შემუშავება. მე-11 ოქმმა, რომელიც ძალაში შევიდა 1998 წლის 1 ნოემბერს, არსებული ნახევარგანაკვეთზე მომუშავე სასამართლო და კომისია შეცვალა ერთი, სრული დატვირთვით მომუშავე სასამართლოთი.

მე-11 ოქმის ძალაში შესვლის მიუხედავად სასამართლოში შემოსულ საქმეთა რაოდენობამ უპრეცენდენტო ზღვარს მიაღწია. 2000 წელს 3-4 ნოემბერს გამართულმა ადამიანის უფლებების კონფერენციამ, რომელიც კონვენციის ხელმოსაწერად გახსნის 50 წლისთავს მიეძღვნა, დასაბამი მისცა სისტემის რეფორმირებაზე მსჯელობის პროცესს. შემუშავდა მე-14 ოქმი, რომელიც ძალაში შევა მას შემდეგ, რაც რატიფიცირებულ იქნება კონვენციის ყველა ხელშემკვრელი სახელმწიფოს მიერ. მე-14 ოქმი ემსახურება საქმის წარმოების გამარტივებასა და დაჩქარებას და ითვალისიწინებს კონვენციის საზედამხედველო სისტემაში შესწორებების შეტანას.

გამომდინარე იქიდან, რომ მე-14 ოქმი ძალაში ვერ შევიდა და იმის გათვალისწინებით, რომ წარმოექმნა საჭიროება შემოღებულ იქნას გარკვეული დამატებითი პროცედურები საზედამხედველო სისტემის გასაუმჯობესებლად და საქმეთა მზარდი მოცულობის დასაძლევად, მინისტრთა კომიტეტის 119-ე სესიაზე შემუშავებულ იქნა ევროპული კონვენციის მე-14 ბის ოქმი, რომელიც ითვალისწინებს ერთპიროვნული მოსამართლის ინსტიტუტს. ოქმი ძალაში შევიდა 2009 წლის სექტემბერში, მას შემდეგ რაც სამმა ხელშემკვრელმა სახელმწიფომ გამოხატა თანხმობა იკისროს ოქმით გათვალისწინებული დებულებების შესრულება.